Veel belovend debuut van een trilogie

Dochters van een nieuwe tijd is het eerste deel van een trilogie die de gehele twintigste eeuw omvat en zich grotendeels afspeelt in Hamburg. In Duitsland was de trilogie een bestseller en eindelijk is nu het eerste deel vertaald naar het Nederlands.

“Oorlog is domheid die explodeert”

Maart 1919, de Grote Oorlog is net voorbij, Henny en Käthe zijn sinds ze tiener waren beste vriendinnen en nu hebben ze ook beslist om samen de opleiding tot vroedvrouw te volgen aan de Hamburgse vrouwenkliniek Finkenau. Henny’s vader kwam om in de Eerste Wereldoorlog waardoor ze nu alleen met haar moeder Else achterblijft. Maar ook het gezin van Käthe heeft het niet makkelijk. Karl Laboe, Käthe’s vader, werd kreupel in de loopgraven van de Grote Oorlog en haar moeder Anna doet er nu alles aan om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Zo heeft ze eindelijk een beter betaalde aanstelling gevonden als poetshulp in het huishouden van de familie Bunge. Ida Bunge, de dochter des huizes is verliefd op de Chinese Tian maar haar vader staat erop dat ze zich verloofd met de rijke en ambitieuze bankier Friedrich Campmann, zodat hij via zijn schoonzoon extra kredieten kan krijgen bij de bank.

Lina en haar broer Lud hebben hun ouders verloren door de hongersnood tijdens de Grote Oorlog, ze hebben hun leven opgeofferd voor dat van hun kinderen. Hierdoor voelt Lina zich verantwoordelijk voor haar jongere broer en is ze overbeschermend. Wanneer Lud Henny leert kennen, slaat de vonk over en al snel volgt hun verloving. De schoonzussen Lina en Henny lijken het goed met elkaar te kunnen vinden en worden goede vriendinnen.

Door de ogen van Henny, Käthe, Lina en Ida leren we hoe het was als jong volwassene ten tijde van het interbellum en de Tweede Wereldoorlog in Duitsland. Ze komen alle vier uit verschillende sociale milieus en proberen alle vier de Grote Oorlogen te overleven op hun eigen manier.

Carmen Korn heeft in Duitsland al heel wat gepubliceerd, zowel literatuur (misdaad, romans, jeugdboeken, …) als journalistiek werk, naast auteur is zij namelijk ook redacteur voor Stern, een Duits weekblad. Met de Jahrhundert- trilogie waarvan Dochters van een nieuwe tijd het eerste deel is, heeft zij een zeer persoonlijk werk geschreven. De trilogie is namelijk geïnspireerd op de verhalen die ze hoorde van de vrouwen uit haar eigen familie: haar beide grootmoeders, hun zussen en schoonzussen. De periode van het interbellum fascineert mij en ik was dan ook zeer geïnteresseerd in Carmen Korn’s trilogie.

Wanneer je begint te lezen in Dochters van een nieuwe tijd heb je toch wat tijd nodig om te wennen, er komen heel wat personages in voor die niet allemaal de nodige introductie krijgen. Het lijkt alsof je gebombardeerd wordt midden in een verhaal waarvan je reeds alle personages zou moeten kennen. Hoewel in het begin van het boek een overzicht staat van alle hoofdpersonages heb ik bij de eerste honderd pagina’s toch af en toe terug moeten bladeren om te weten ‘’wie het dan ook wel weer was’’ waarover ik net had gelezen.

Het boek is zeer gedetailleerd, de auteur heeft onderzoek gedaan naar alles: welke huizen er nog bestonden na de bombardementen op Hamburg in juli 1943, hoeveel vitrineglazen de speelgoedwinkel had, de Schmückstraße, historische feiten en personages, etc… Alles in het boek klopt en maakt het geheel dan ook zeer realistisch. Zelfs wanneer een verhaal fictie is, kan ik mij beter inleven wanneer alle elementen correct zijn. Voor mij is het verhaal dan pas compleet en hier is Carmen Korn voor mij met glans in geslaagd.

Door ook veel aandacht te besteden aan de toenmalige populaire muziek, literatuur ( Rudolf Hertzog, Theodor Fontane, Ernst Toller, …) en kunst (Maetzel, Willy Davidson, …) creëert de auteur een levendig beeld van hoe het er aan toe ging tussen 1919-1948 en kan je je als lezer ook beter inleven in die periode.

Ondanks de vele details gebruikt Carmen Korn een eenvoudige schrijfstijl, zo komen weinig moeilijke woorden voor in het boek, noch ingewikkelde zinsconstructies. Door de combinatie van deze eenvoudige schrijfstijl en het gebruik van de vele namen en feiten zorgt de auteur ervoor dat het boek toegankelijk blijft voor een breder publiek. Er staan heel wat Duitse termen in het boek die niet vertaald werden zodat hun betekenis niet verloren zou gaan. Jammer genoeg komen ze niet allemaal voor in de verklarende woordenlijst achterin het boek waardoor je af en toe toch nog de betekenis dient op te zoeken. Wanneer je midden in het verhaal zit, is dit soms wel vervelend wanneer je het dient te onderbreken om ergens de betekenis van een woord op te zoeken. Maar niet alleen de Duitse termen hebben soms extra uitleg nodig, ik heb toch af en toe ook enkele namen van historische personages moeten opzoeken, omdat ze voor niet-Duitse lezers grotendeels onbekend zijn. Dochters van de nieuwe wereld is daarom zeker geen simpel boek om op een rustige zondag in je luie zetel er even bij te nemen en relaxt te lezen. Het is een van die boeken waarbij je je aandacht dient te houden.

“Een beschaafd volk zal heus niet ten prooi vallen aan een collectieve razernij”

Dit neemt echter niet weg dat het geheel zeer interessant is. Via het dagelijkse leven van de vier hoofdpersonages Henny, Käthe, Ida en Lina komen we te weten hoe het was in Duitsland tussen 1919 en 1948. Hierbij hield de auteur rekening met de verschillende sociale klassen en politieke ideeën. Dochters van het nieuwe rijk is dan ook één van die boeken waarbij het eigenlijke verhaal maar bijzaak is, de auteur wil met haar boek helemaal geen verhaal vertellen maar sfeer scheppen en aantonen hoe het er tijdens het interbellum en de oorlogsjaren aan toe ging.

De onwetendheid, de onzekere politieke situatie, de naïviteit tegenover Hitler, overleven na de Eerste Grote Oorlog en de hoop dat dit nooit meer zou voorkomen, de hoge werkloosheidsgraad, … op een verrijkende manier laat de auteur deze thema’s aan bod komen, waardoor het boek voor mij een leerrijke ervaring werd. Zo had ik van bepaalde geschiedkundige feiten nog nooit gehoord, bijvoorbeeld de ‘Bierkellerputsch’ waarbij Hitler bijna veroordeeld werd voor hoogverraad.

Via sterke personages creëert de auteur een krachtige realistische roman. Henny, Ida, Käthe en Lina zijn sterke vrouwen die op een bijzondere manier samengebracht worden. Maar ook de nevenfiguren zijn speciaal, mijn favoriet personage was dan ook dokter Kurt Landmann, een van de artsen van Finkenau, een zachtaardige man met een brede kijk op de wereld. Maar ik miste diepgang bij alle personages. De auteur heeft geprobeerd om dertig jaar te bevatten in een vijfhonderdtal pagina’s, hierbij maakte ze gebruik van veel details waardoor er minder ruimte vrij kwam om de personages veel diepgang te geven.

Zo miste ik naast die diepgang bij de personages verdere uitwerking van bepaalde thema’s zoals bijvoorbeeld de impact van de relaties van Lina en Theo Unger. Ik kan mij niet voorstellen dat er in die tijd zo licht over gedacht werd. Ik heb geen schrik om dikke pillen te lezen en voor mij mocht het boek iets lijviger zijn mits het die grotere diepgang zou kennen.

Het verhaal eindigt uiteindelijk met een enorme cliffhanger, wat je onmiddellijk zin doet krijgen in het tweede deel. Maar ik vind een cliffhanger niet zo passend bij de stijl van de rest van het boek. Ik heb dan ook het gevoel dat deze cliffhanger er haastig aangebreid werd om toch maar een spannend einde te creëren.

Dochters van de nieuwe wereld is een krachtige roman over een bijzondere periode uit de hedendaagse Europese geschiedenis. Ik kijk al uit naar november wanneer het tweede deel verschijnt. Vier sterren ****

https://perfecteburen.nl/review/de-dochters-van-een-nieuwe-tijd-carmen-korn/