alsof we er bij zijn

Zoeken naar Esther B. en het voorval met BenitoDo Van Ranst

Do Van Ranst is een vaste naam in de kinder- en jeugdliteratuur. Niet enkel zijn speelse, humoristische kinderboeken (o.a. de Dina-reeks) werden in Vlaanderen en Nederland bekroond, maar eveneens zijn jeugdboeken waarin hij jongerenproblemen niet uit de weg gaat. Zijn boeken werden vertaald in onder meer het Deens, Koreaans en Duits. Wir retten Leben, sagt mein Vater, de vertaling van ‘Mijn vader zegt dat we levens redden (2004)’ werd bekroond met Deutscher Jugendliteraturpreis.

Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito (2021) is een spannend, maar ook confronterend verhaal over vriendschap, school en gezin. Op de eerste schooldag vraagt directeur Dekkers van De Warande een minuut stilte voor leerlinge Esther Beukenhout. Niemand van de leerlingen schijnt haar te kennen. Ook de jongen Benito die een korte toespraak houdt op de herdenking achteraf, is onbekend op school. De nieuwe, vlotte, aparte meester Simon van de zesde klas deelt zijn klas in groepjes en start een project op: 1. Ze moeten zoeken wat er gebeurde met Esther B. en hoe dat kon gebeuren, en 2. Ze moeten hun buurman/- vrouw van de klas leren kennen. Het vaste vriendengroepje van Dees, Lex, Stip en Juliet wordt aangevuld met Harper, de wijsneuzige weetal van de klas en met Leander, de onzekere, kleinmoedige zoon van de slager. Zij nemen de opdracht zeer ter harte. Ieder vrij moment zitten ze bij elkaar, telkens in een ander huis. Gaandeweg ontdekken ze mekaar, leren ze niet enkel hun vrienden zien zoals ze hen nooit zagen, maar ook hun ouders, hun omgeving, de leuke situaties, maar vooral ook de problemen in de gezinnen. Uiteindelijk gaan ze samen ook op zoek naar de omgeving waar Esther B. zou kunnen gewoond hebben: de Grondstoffenwijk, waar vooral inwijkelingen en allochtonen wonen. Hun zoektocht loopt op een drama uit, en daarmee dreigt het feest voor de pensionering van hun geliefde directeur in het water te vallen.

Het verhaal wordt verteld vanuit Deef, de zoon van een auteur met een writer’s block. Hij is net als zijn vader een ‘lezer’, een ‘denker’, alert voor de houding en taal van zijn vrienden; een wijze twaalfjarige die vragen stelt in zijn hoofd en van op afstand observeert. Ideaal als ik-persoon. Do Van Ranst zelf staat midden tussen de kinderen terwijl hij te allen tijde het niveau van een twaalfjarige respecteert: hun logica, hun gedachtegang, hun taal- zonder succeszoekerij- en hun humor. Hun leefwereld wordt de zijne, zoals het ook was in zijn vorig werk. Dat er af en toe een interventie op meer volwassen niveau nodig is, bijvoorbeeld om het verhaal positief te laten eindigen, nemen we er graag bij.

De sterkte van het boek is in de eerste plaats het hoofdthema: de strijd tegen de dreigende vervlakking van het tienerleven en het openstaan voor je vrienden. Maar de sterkte zit ook vooral in de aanpak van Do Van Ranst. Ondanks de confrontatie van de kinderen met toch wel ongewone en zwaardere gezinsproblemen, wordt het boek nergens zwaar op de hand. Het blijft bovendien ook spannend tot op het einde.

Een bijzonder pluspunt is de aandacht voor sfeer en details, een handelsmerk van Do Van Ranst. Geen wonder als we weten dat hij ook nauw bij het theater betrokken is.

Ik hoop van harte dat Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito zijn weg vindt naar vele klas- of schoolbibliotheken en naar persoonlijke boekenkastjes van 11 en 12-jarigen. En dat hun ouders dan mogen meelezen.

In boekenvriendschap, Jet