Het omgekeerde interview met auteur Luc Vandromme

Toen ik Tussen de dagen, het laatst verschenen boek van Luc Vandromme las dacht ik dat een interview voor Brugge Leest wel op zijn plaats zou zijn. Maar online was reeds zoveel te vinden dat ik mij afvroeg of een verrassend interview nog wel mogelijk was..

Dus ik dacht laten we de rollen dan even omkeren. Wat als we de creatieve duizendpoot zelf vroegen om 4 items of onderwerpen uit te kiezen waarvan hij zelf graag zou hebben dat de lezers dit wisten over zijn leven, werk, boeken en projecten?

De auteur geeft mij de antwoorden vooraf. En achteraf zoek ik er de gepaste vragen bij. Het leek een gek idee. Maar toen ik deze format aan hem voorstelde was ik verrast dat hij het een verrassend omgekeerde vraag vond. Spannend!

De antwoorden op de ongestelde vragen kwamen er al na een week . Dan begon mijn taak: aan het inschatten en formuleren van de vragen beginnen.

En zoals het in een Omgekeerd interview past, stel ik Luc pas op het einde kort aan jullie voor.

Tijd en vooral het verloop ervan, spelen een belangrijke rol in je boeken en projecten. Verleden, heden en toekomst lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden, zelfs over generaties heen. Hoe komt het dat de tijd letterlijk zo aan jou trekt?

Tijd fascineert me. Een net zo fascinerende gedachte is dat nu het gevolg is van vroeger. Hoe steken het leven, de aarde en het heelal in elkaar? Hoe merkwaardig is het dat gebeurtenissen uit het verleden het menselijk gedrag bepalen? Hoe merkwaardig is het dat zaken uit mijn jeugd mij nog steeds beïnvloeden? Blijkbaar heeft het geheugen een ontzaglijke kracht. Hoe merkwaardig ook dat we over de toekomst kunnen nadenken. Wat is dat toch met de verbeeldingskracht dat we ons daar een voorstelling van kunnen maken?

Met het verouderen is het onderwerp vanzelf op mijn pad gekomen. Hoeveel tijd is reeds voorbij? Hoeveel rest er nog? Zeker is dat ik moeite heb met ‘mij te herinneren’. De dagen en de dingen gaan zo snel. De tijd vastleggen, door die te beschrijven of door erbij stil te staan tijdens projecten die honderd dagen duren, helpt me daarbij. Achteraf kan ik de tekst en de beelden opnieuw bekijken. (Kijk eens naar de honderd-dagen-projecten te vinden op www.lucvandromme.be)

Hoe komen je boeken tot stand? Vanwaar komt de inspiratie? Wat prikkelt jou bij het schrijven en maakt wat je schrijft tot een goed boek?

Ik vergelijk het schrijven van een boek graag met het creëren van een kunstwerk. Het is een langdurig proces (gemiddeld drie jaar) waarbij ik ‘methodes’ zoek om mezelf te blijven uitdagen. Ik zoek open en onvoorspelbare systemen die mijn verwondering en mijn goesting prikkelen. Zo bracht ik voor Omwille van de soort vijftien personen bijeen en liet ik ze vrij brainstormen over de vraag hoe het leven in 2222 er zal uitzien. Ik gebruikte enkel de door hen aangebrachte ideeën om het boek te schrijven. Voor Niets verlaat de tijd verplichtte ik mezelf om mijn honderd oudste herinneringen op te schrijven. Daarnaast interviewde ik mijn vader en reed ik hem naar de voor hem belangrijkste plaatsen uit zijn leven. Ik verzamelde familieportretten en noteerde de verhalen die in de familie de ronde deden. Voor Tussen de dagen wou ik een echte jazzimprovisatie maken.

Vooraf maak ik nooit schema’s. Nooit weet ik waar een boek me naartoe zal leiden. Ik heb geleerd om te vertrouwen. Ik probeer telkens een ander boek te schrijven. Ik wil graag de lezer verrassen. Ik hou van de vraag: ‘Wat heb je nu weer geschreven?’

Ik heb het geluk dat ik geen rituelen nodig heb. Eigenlijk kan ik overal schrijven: thuis, op café, op een bank in de stad... Ik kan me gemakkelijk mentaal afsluiten. Schrijven ervaar ik als: ‘het eten van een gebakje’.

Een boek moet snel en filmisch zijn. Wringen en wrijven. Onaf waardoor de lezer verplicht wordt mee te denken. Een eenvoudige taal. Een weldoordachte stijl. Toeslaan en laten beklijven.

Hoezeer ben jij in de ban van het schrijven van een boek voor het in de winkel ligt? Wat betekent de fase van het schrijven voor jou?

Elk boek waaraan ik werk, nestelt zich in elk van mijn celkernen. Tot in het diepste nanodeeltje.

Aldoor, almaar, bestendig, blijvend, constant, continu, gedurig, gestaag, non-stop, onafgebroken, onophoudelijk, steeds, volhardend, voortdurend.

Pas wanneer het boek helemaal klaar is en het er daadwerkelijk ‘ligt’, kan ik het loslaten. Het lijkt op de creatie van een beeldhouwer: een langdurig proces dat eindigt bij het overeind zetten van de sculptuur. Schrijven is een geduldoefening die concentratie en vooral doorzetting vereist. Ik heb geleerd dat het brein (het onderbewustzijn) tijdens de nacht gewoon verder gaat. Creëren gebeurt altijd. Het is nooit vrijblijvend.

Niets verlaat de tijd heeft me inhoudelijk bij mijn nekvel gegrepen. Ik wou mijn verleden en mijn afkomst onderzoeken. Wie zijn de mensen op wiens schouders ik sta? In hoever gelijk ik op hen? Ik zag het boek als een soort afscheid en tegelijk als een eerbetoon aan mijn overleden vader. Tegelijk als een soort dankbetuiging aan alle personen uit mijn vroege jeugd.

Tussen de dagen had me minstens even sterk beet. Ik wou een onderzoek voeren naar de betekenis van de tijd en de plaats van een persoon daarin. Wat betekent het om deze tijd op aarde door te brengen? Wat kan een persoon bijdragen?

Ik hoop dat ik nog dergelijke boeken kan maken.

Je bent een vuurwerk van creativiteit. Je bent auteur, beeldend kunstenaar, jazzzanger en creëert installaties of andere projecten. Hou je je verschillende vormen van artistieke expressie gescheiden of beïnvloeden ze elkaar?

Ik beschouw de verschillende kunstdisciplines als afzonderlijke dingen. Schrijven is een totaal ander proces dan schilderen of muziek maken. Elk vereist eigen technieken en onderzoeksdaden. Toch vormen ze voor mij één onlosmakelijk geheel. Als vingers aan dezelfde hand.

In elk kan ik een eigen creativiteit vrijlaten. Telkens gaat het over het scheppen van beelden en sferen. Schrijven gaat over ‘de diepte opzoeken’. Bij het zingen gaat het om ‘het directe contact met het publiek’. Bij het beeldende werk gaat het over ‘overbrengen van een poëtische sensatie’.

Natuurlijk zijn de disciplines niet volledig van elkaar gescheiden. In Tussen de dagen hanteer ik technieken uit de jazzmuziek. In mijn beeldend werk duiken steeds meer tekstelementen op. Ik vind dit merkwaardig en tegelijk aangenaam.

Luc Vandromme (°1961) is een Belgisch kunstenaar en schrijver uit Pittem. Hij is actief als auteur, pedagoog, beeldend kunstenaar, fotograaf en jazzzanger. Thema’s als tijd, identiteit en relaties keren dikwijls terug in zijn werk. Vaak werkt hij multidisciplinair: tekst, beeld, video en muziek vloeien samen. Zijn stijl is poëtisch, filosofisch en reflectief. Cultuur is voor hem een levensnoodzakelijke kracht. Hij wil met zijn kunst raken en aanzetten tot nadenken.