Meesterwerk over het schemergebied tussen schuld en onschuld

Deze alom geprezen roman is inderdaad een absolute aanrader. Prachtig geschreven in het Frans en mooi vertaald in het Nederlands. Het boek is ook heel goed opgebouwd zodat het boeiend is tot op het einde. Zoals de titel al doet vermoeden is het geen vrolijk boek, wel integendeel: het gaat over mensen die lijden en eenzaam zijn en het leven nauwelijks aankunnen. Het gaat over misdaad en onschuldige slachtoffers. Het gaat over machtsmisbruik en onrecht. En dit alles met de Eerste Wereldoorlog als tragische achtergrond.

Op een ijskoude wintermorgen in 1917 wordt in een gracht het lichaam gevonden van een tienharig meisje. Het verhaal wordt verteld door een oude politieagent die getuige was van “De Zaak” – zoals de moordzaak doorheen de jaren genoemd wordt. Er lopen enkele merkwaardige figuren rond in het stadje waar de moord gebeurde. Er is de mysterieuze procureur die zich eenzaam in z’n kasteel teruggetrokken heeft na de dood van zijn jonge echtgenote. Er is de machtige rechter die iedereen schrik inboezemt en er niet voor terugschrikt z’n macht te gebruiken en te misbruiken. De burgemeester probeert indruk te maken op de nieuwe, beeldschone onderwijzeres die haar intrek neemt in het huisje in het kasteelpark. Iedereen valt voor de charmes van de jonge vrouw – de procureur niet in het minst. Maar het meisje heeft ook iets melancholisch over zich en wandelt elke zondag naar de heuvel waar ze het front kan zien in de verte. De verschillende verhaallijnen en tijdslijnen worden mooi afwisselend opgebouwd zodat je geleidelijk iets meer te weten komt over de verteller. De gendarme treurt om de dood van zijn geliefde en voelt zich in die zin verwant met de eenzame procureur. De Zaak wordt op een afschuwelijke manier opgelost en jaren later voelt de gendarme zich nog schuldig. Hij onderzoekt wel verder op eigen houtje, maar heeft niet de kracht om er iets mee te doen. Uiteindelijk heeft het verhaal een tragische afloop.

De grijze zielen zijn de mensen die zich in het schemergebied bevinden tussen schuld en onschuld. Dit zijn niet alleen de misdadigers, maar ook de meelopers en de stille getuigen die alles op z’n beloop laten. Indrukwekkende roman!