Dansen met woorden en verhalen

Dansen met woorden en verhalen

Benny Lindelauf: Hele verhalen voor een halve soldaat.

Wie eenmaal Benny Lindelauf gelezen heeft, gaat op zoek naar meer. Ik leerde hem kennen in zijn Limburgse historische roman Negen open armen ( 2004) en kon me niet vlug genoeg naar de boekhandel haasten voor het vervolg: De hemel van Heivisj (2010). Het tienermeisje Fing dat in volle oorlogstijd ‘groot’ wordt, staat in mijn geheugen gegrift, net als de magisch- realistische sfeer en Lindelaufs wonderlijke, verrassende, vindingrijke taal.

6 jaar later- en na een aantal realistische en fantasierijke kinderboeken- leefde Lindelauf zich ten volle uit als verhalenverteller en woordkunstenaar in Hoe Tortot zijn vissenhart verloor (2016). In Hele verhalen voor een halve soldaat (2020)- dat wellicht de voorgeschiedenis van ‘Tortot’ is, bevestigt hij dit nog maar eens in het kwadraat.

Net als het verhaal van Tortot speelt ook dit verhaal in een onbestemde oorlog . Zes broers worden eén na eén per brief opgeroepen voor de oorlog. Eén voor eén zoeken zij zich een weg naar een wachtpost bij het ‘Vredespaleis’: een opwaaiende tent in een in een ‘stoffige vlakte’.

Daar treffen ze enkel een wachter aan, een kleurloze, leeftijdsloze, met een ‘ragfijne laag zand bedekte’ man, die hen telkens een ‘gift voor de vrede’ vraagt. Maar het enige wat de broers kunnen bieden, is een verhaal. Vijf verhalen die ervoor moeten zorgen dat hun jongste broer lang genoeg uit de oorlog blijft.

Dat is ook wat Lindelauf biedt: 5 verhalen die binnen de raamvertelling over de broers ongemeen beeldend tot leven komen. En nog een zesde bovenop, het verhaal van de wachter zelf.

Het is even schrikken bij het gruwelijke eerste verhaal: Pasteien van Badoum. Badoum Is een troosteloze stad, waar de bewoners niets hadden en niets te besteden hadden en waar enkel de troubadours soms langs kwamen. Maar ‘Lang bleven ze nooit. Elk lied ging verloren in de straffe wind. ‘ Tot een reiziger de stad nieuw leven in blaast en rijkdom brengt. Hoe, dat vermoed je al vlug, je gruwt, je wil niet door lezen, maar je doet het toch, tegen beter weten in. Het helpt dat de verhalen in korte episodes zijn verdeeld, zodat je telkens wat adem kan happen, om je daarna opnieuw te laten meeslepen door Lindelaufs weergaloze vertelkunst en taal.

De bladzijden vullende illustraties van Ludwig Volbeda, poëtisch, suggestief, vaak zeer gedetailleerd, geven de verhalen nog meer diepte.. Ieder kunstwerkje ondersteunt treffend de sfeer van ieder afzonderlijk verhaal. Je wil telkens opnieuw terug bladeren.

Niet alle verhalen zijn even gruwelijk, maar stuk voor stuk voeren ze je mee in een verrassende fantasiewereld, vaak van de meest bizarre soort. Warre die in Duizend Vadem zijn broer Bor wil redden, en daarvoor een tocht in een sneeuwstorm over een bevroren meer (Vadem) maakt. Grimm is niet ver af. Het poëtische, vertederende De zandbruid, het liefdesverhaal van de mooie jongen Zilver, op wie alle vrouwen van het dorp verliefd zijn en die de woestijn als bruid krijgt. De kinderheilige van Oussidin, die een dreigende oorlog moet afwenden, en tenslotte De terugkeer van Arthur Zenig de vijfde, de gehavende meester-poppenspeler en het slimme dwergmeisje Zetta. De wachter voegt er zijn eigen krachtige en suggestieve verhaal aan toe, Het wolvenravijn. Aan de lezer om te oordelen of en voor wie het einde al dan niet positief is.

Dit is een boek voor lezers die zich laten inpakken door verhalen, door hun geheimzinnigheid, absurditeit en vervreemding. De context van de verhalen, de raamvertelling, blijft vaag. De broers hebben geen eigen naam. Het enige wat je over hen weet is dat ze vanuit hun eigen aard en met hun eigen verhaal hun jongste broer, de ‘halve soldaat’, misschien wel de latere ‘halve’ George die bij Tortot terecht komt, willen beschermen. Waarvoor? Voor de oorlog die nooit in beeld komt. ‘Soms een zwarte rookpluim, een enkel maal trilde de aarde. Als de wind goed stond kon je vaag een aanhoudend gerommel horen. (p. 18). Het gerommel van de oorlog duurt tot de laatste zin (p. 277).

Ik lees dat Benny Lindelauf van opleiding onder meer een danser is. Hier danst hij met woorden. En met verhalen ‘als medicijn’. Ze moeten eventjes bezinken, maar het werkt: ‘Niet meteen, zoiets moest even tijd hebben.’ (p. 144).

In boekenvriendschap, Jet

En met dank aan leesbeest Ann Muylle voor de tip!