Silke Wimme
Leestip van Silke Wimme
A book is a magical thing that lets you travel to far-away places, without ever leaving your chair

wetenschappelijk onderbouwd werk

2 september 2021

Paul Verhoeven heeft bij ons geen introductie meer nodig, we kennen hem allemaal van zijn Nederlandstalige films zoals Turks Fruit en Keetje Tippel. Wereldwijd kreeg hij naambekendheid door onder andere Basic Instinct en Showgirls. Sommige van zijn films zijn pittig en gewaagd. Tijdens het filmfestival van Cannes enkele weken geleden ging zijn nieuwste creatie in wereldpremière: Benedetta, gebaseerd op het boek van Judith C. Brown over de seksuele relatie tussen twee nonnen in Italië begin zeventiende eeuw. De release in België en Nederland is pas gepland voor komende oktober, dus wij moeten nog eventjes vol spanning afwachten. Net als zijn vorig werk lijkt deze film weer heel wat stof op te doen laaien. De film is namelijk een mix van seks en religie, waarbij geweld, zwartgallige humor en kritiek aan het adres van de katholieke kerk niet onder stoelen of banken gestoken wordt. Een recensent van Le Figaro voelde zich na de film zelfs geschandaliseerd. Paul is er ondertussen aan gewoon dat zijn werk heel wat reacties ontlokken en verwijst bij kritiek op Benedetta dan ook naar het boek van Judith C.Brown waar hij zijn film op baseerde. Hij heeft bovendien slechts enkele kleine aanpassingen gedaan aan het verhaal geschreven door Judith. Toen ik de trailer van de film zag en Paul’s verwijzingen naar het boek was ik enthousiast en wou ik het lezen voordat ik naar de bioscoop zou gaan. Blij verrast was ik dan ook toen bleek dat Benedetta mijn blind date boek voor de maand juli was.

Judith C.Brown is emeritus hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit in San Francisco. Wanneer zij onderzoek deed naar de Medici stuitte zij op een manuscript over Benedetta Carlini. Ze raakte gefascineerd door het onderwerp en Benedetta’s verhaal en besliste er onderzoek naar te doen. Benedetta of Immodest Acts. The Life of a Lesbian Nun in Renaissance Italy, de oorspronkelijke titel, is een verslag van haar research en haar bedenkingen. De titel Benedetta werd gegeven aan de herziene uitgave die verscheen naar aanleiding van de film release. Net omdat het een historisch non-fictie werk is, verwijst Paul Verhoeven er graag naar wanneer zijn werk weer onder kritiek beladen wordt. In een uitgebreide inleiding zal de auteur verklaren waarom ze net het onderwerp van een lesbische relatie, tijdens de zeventiende eeuw, interessant vond om er research over te doen. Maar ze gaat er ook dieper op in waar ze haar bronnen, de manuscripten terug vond en hoe ze deze interpreteerde en verwerkte.

Begin zeventiende eeuw was het gewoon dat families hun dochters naar kloosters stuurden om non te worden in het uiterste vrome, katholieke Italië. Zo stuurde de familie van Benedetta Carlini hun dochter naar het klooster van de theatinessen in Pescia. Zij kreeg er aanvankelijk haar eerste visioenen en later midden in de nacht hevige pijnen. Hierdoor werd beslist dat de jonge non Bartolomea Crivelli haar mocht bijstaan door bij haar op de zelfde kamer te slapen, wat toen nogal ongebruikelijk was in kloosters. Zo kon zij helpen wanneer Benedetta ’s nachts pijnstoten zou krijgen. Na enkele jaren schopte Benedetta het tot abdis. Totdat ze naast stigmata nog eens in het huwelijk wou treden met Jezus, waardoor de kerkelijke autoriteiten achterdochtig werden en onderzoek instelden. Hieruit bleek dat Benedetta en Bartolomea reeds jaren een seksuele relatie hadden.

Het boek dat Judith C. Brown is een wetenschappelijk werk en voor de echte geschiedenisliefhebbers. Verwacht dus geen verhaal geschreven in romanvorm, met sappige details. De auteur heeft duidelijk een sterke universitaire achtergrond, haar boek is geschreven volgens de regels van de kunst, met een uitgebreide bibliografie, noten, een index en bij iedere zin verwijzing naar de manuscripten waar ze haar info vandaan haalde. Het boek bevat dan hoofdzakelijk feiten en wanneer ze dan toch haar eigen bevindingen neerpent zal de auteur steeds uitgebreid het waarom verklaren.

Het verhaal heeft verschillende lagen, het is niet alleen een onderzoek naar de manuscripten over de eerste lesbische relatie in de Westerse wereld, maar het gaat ook over het kloosterleven in de zeventiende eeuw en de status van de vrouw binnen deze maatschappij.

Ik vond het moeilijk om dit boek sterren te geven omdat het een wetenschappelijk werk is en dan ook vooral bedoeld voor studenten, historici en geschiedenisliefhebbers. Het werd nu heruitgebracht onder een andere titel naar aanleiding van Paul Verhoevens nieuwste film en zal ook zo het grote publiek bereiken. Vandaar een neutrale 4 sterren ****.

Synopsis

Het leven van de mystica Benedetta Carlini, die in de 17e eeuw abdis was van een nonnenklooster in Pescia, Italië, en in de problemen kwam door nagemaakte stigmata en een lesbische relatie.

Silke Wimme
Leestip van Silke Wimme
A book is a magical thing that lets you travel to far-away places, without ever leaving your chair

Benedetta : het leven van een lesbische non in Italië tijdens de Renaissance
Titel:
Benedetta : het leven van een lesbische non in Italië tijdens de Renaissance
Auteur:
Judith C. Brown
# pagina's:
271 p.
Uitgeverij:
Prometheus
ISBN:
9789044636055
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Theatijnen ; Italië ; geschiedenis
Aanbevolen voor:
aangrijpend

Gerelateerde leestips