bijzonder historische roman over WOII in Frankrijk

Met Tot ziens daarboven heeft Pierre Lemaitre een bijzonder werk geschreven over de wonden die de Eerste Wereldoorlog nagelaten heeft bij de Franse bevolking. Het boek heeft niet alleen de prestigieuze Prix Goncourt gewonnen in 2013, het werd bovendien verfilmd in 2017. Met De kleuren van de brand kreeg het verhaal een vervolg, over het interbellum en deze was nog beter dan het eerste boek. Nu is het derde en laatste deel verschenen van deze trilogie. De spiegel van ons verdriet en dit gaat over de Tweede Wereldoorlog en wat de oorlogsgruwel doet met mensen.

Parijs 1940, Duitsland valt Frankrijk binnen en net op dit ogenblik doet Louise een vreemde ontdekking die haar leven zal veranderen. Daarop beslist zij om samen met monsieur Jules naar het zuiden te trekken om antwoorden op haar vragen te vinden. De tocht lijkt echter moeilijker te worden dan ze had gedacht, duizenden vluchtelingen trekken ook naar het zuiden, ze willen zo ver mogelijk van de vreselijke oorlog geraken.

Désiré Migault, een bijzonder personage die iedereen en niemand lijkt te zijn. Hij vindt het leuk verschillende persoonlijkheden over te nemen en is er ook een krak in. Is hij een bedrieger of heeft hij een psychische stoornis? In het zuiden doet hij zich voor als priester-weldoener die vele vluchtelingen onderdak verschaft. Gabriel en Raoul komen terecht in de gevangenis. Hun enige kans om te overleven is vluchten. Maar zal dit wel lukken?

De Les enfants du désastre-trilogie is een bijzondere serie geworden. De drie boeken zijn namelijk zeer verschillend van elkaar en hierdoor kan je ze alle drie afzonderlijk van elkaar lezen. Ze gaan telkens over andere personages en een andere periode tussen 1918 en 1940. In Tot ziens daarboven maakt de lezer kennis met Edouard Péricourt en Albert aan het einde van WOI, in De kleuren

van de brand volgen we Edouards zus Madeline tijdens het interbellum, en in De spiegel van ons verdriet leren we Louise Belmont, de dochter van Jeanine Belmont bij wie Edouard onderdak vond bij zijn terugkeer van het front, beter kennen. Louise was in het eerste deel van deze trilogie een nevenpersonage dat maar eventjes voorkwam in het verhaal, maar hier in het derde deel leren we haar als volwassen vrouw pas echt kennen.

Wat de drie boeken wel gemeen hebben is het typerend sarcasme van Pierre Lemaitre en zijn aangrijpende vertelstijl. Het zijn geen boeken die je zomaar eventjes op een luie zondag erbij neemt om rustig te lezen, de auteur laat zijn lezers vaak nadenken en verstopt heel wat dubbele bodems in het verhaal. Als je het boek uit hebt is het goed om deze even te laten bezinken en na te denken. Wat nog beter zou zijn is om er met anderen over na te praten en te filosoferen: wat zou de auteur met die en die passage willen zeggen?

Door gebruik van vele metaforen, beeldspraak, en via verscheidene typerende personages toont de auteur ons de vele gruwelijkheden van een oorlog. Wat doet het met de gewone mensen? Vaak brengt een oorlog het slechtste in hen naar boven en zien we hoe corrupt ze worden en elkaar bedriegen. De enige manier om te overleven lijkt wel door oneerlijk te zijn. Maar er wordt ook de nodige aandacht besteed aan personages die anderen proberen te helpen. Hiernaast lijkt er ook een bijzondere rol voor de media weggelegd te zijn, namelijk deze van manipulator. Op den duur is het niet meer duidelijk wie er nog de waarheid spreekt en wie niet.

Het interessante aan dit derde deel is dat het gebaseerd is op echte feiten. In een nawoord zal de auteur zijn lezers hierover meer toelichting geven, zowel de vluchtelingenstroom uit Parijs naar het zuiden als de verplaatsing van een duizendtal gevangenen waarvan slechts de helft het doel bereikte is waargebeurd. Nog meer dan in de vorige twee delen kreeg ik een ‘Amélie Poulain’-gevoel

tijdens het lezen. Waarschijnlijk doordat Louise in een typerende Parijse bistro werkt met de patron monsieur Jules een opmerkelijk personage die een en al de Parijse sfeer uitstraalt.

De personages in deze roman zijn weer kleurrijk en hebben allemaal bijzondere kenmerken. Het accent wordt soms, op een grappige manier, op hun specifieke karaktertrekken gelegd, zonder te overdrijven of hen belachelijk te maken. Zo is er Désiré die er van houdt zich voor te doen als iemand anders, op deze manier komt hij soms in nogal grappige situaties terecht.De spiegel van ons verdriet is een mooie afsluiter van een bijzondere trilogie. 4.5 sterren.