Kijken, zien en luisteren... in Parijs!
Luister is een schitterende roman! Geen wonder dat dit boek genomineerd was voor de Libris literatuurprijs 2024 en aan z’n 25ste druk toe is . Het is een echte aanrader voor iedereen die van Parijs of van literatuur houdt.
De roman is zeer goed opgebouwd: het begint en eindigt in 2021, maar daartussen speelt alles zich af in de jaren ’80 van Parijs en van Amsterdam. Parijs wordt in die tijd opgeschrikt door een aantal terroristische aanslagen. Je voelt de sfeer van angst die zich geleidelijk over de stad verspreidt. In het eerste deel volgen we de piepjonge Duitse au pair Eloïse die zich met moeite weet staande te houden in de eenzaamheid en anonimiteit van de grootstad. En dan is er Philippe, haar werkgever, een jonge vader die haar begint te stalken. De auteur slaagt erin om de spanning langzaam op te bouw en de lezer nieuwsgierig te maken: waarom gaat Philippe z’n au pair achtervolgen? (Dat vertel ik lekker niet – daarvoor moet je het boek lezen!) Daarbij gaat de auteur suggestief te werk: het jonge, kwetsbare meisje dat een gemakkelijke prooi is in de grootstad en de gevoelige natuur van Philippe – allebei met empathie en geloofwaardig beschreven.
In het tweede en derde deel gaat het over Marie, de eigenlijke hoofdpersoon van deze roman, met wie de lezer al kennismaakte in de inleiding. In het tweede deel vertrekt Marie (in 1989) halsoverkop naar Parijs en komt (totaal onvoorbereid) als au pair terecht in het gezin van Philippe en Laurence. Pas in het volgende hoofdstuk komen we te weten wat er zich voordien heeft afgespeeld in ’87-89 in A. (=Amsterdam?) . Marie studeert fotografie en geraakt in de ban van één van haar docenten, Flo, een zelfverzekerde kunstenares die het gemaakt heeft als fotografe . (de lezer wordt meesterlijk op het verkeerde been gezet in de inleiding: ik dacht natuurlijk dat Flo een man was…) We krijgen een kritische blik op het artistieke milieu van die tijd waarbij het werk van studenten vaak met de grond gelijk wordt gemaakt. De zoekende adolescenten van 18-19 jaar kijken op naar de docenten-kunstenaars. Marie laat zich als het ware boetseren door Flo. De lezer vraagt zich af hoe het nu eigenlijk zit tussen die twee en waar dit naar toe leidt… Opnieuw wordt de spanning opgebouwd naar een climax die ik niet verklap!
In het vierde deel wordt de worsteling van Marie met de Franse taal en het thuiskomen in Parijs door de taal prachtig beschreven. Terwijl het gezin van haar werkgevers langzaam uiteen valt, vindt Marie meer en meer haar plaats in de stad. De stille, mysterieuze Philippe zoekt op een bepaald moment toenadering tot Marie. Hij vertelt haar zijn voorgeschiedenis waardoor Marie z’n vreemde gedrag beter kan plaatsen. Hij geeft haar een blad met wat cijfers voor ze opnieuw naar Nederland vertrekt. Marie snapt er niets van – behalve dat hij haar voor iets wil waarschuwen…
En dan is er een grote tijdsprong naar 2015. Van het kortere vijfde deel wil ik niet veel kwijt om het leesplezier niet te bederven. Het gaat over Flo in Parijs. Pas helemaal op het einde wordt de betekenis van de titel Luister duidelijk. Alle puzzelstukjes vallen in elkaar... Kortom, een echte aanrader!
