Menu sluiten
Duiken in cultureel erfgoed
Vergeten verhalen van de zee. Katrien Vervaele‘
'Cultuur is interactie met erfgoed. De manier waarop wij een plek voor onszelf bedenken in een appendix op de oude verhalen, bepaalt onze identiteit en ons zelfbeeld’, aldus Ilja Leonard Pfeijffer in de Standaard van 11 maart 2021.
Zijn schitterend pleidooi voor de waarde van ‘erfgoed’ deed me weer grijpen naar Vergeten verhalen van de zee van Katrien Vervaele, uitgegeven bij stichting kunstboek in 2020. Een verhalenboek vol volksvertelsels en sagen, geplukt uit oudere studies van diverse heemkundigen, en gelardeerd met leuke anekdotes en interviews waarvoor Katrien Vervaele zelf op pad ging.
De verhalen zijn geconcentreerd rond het leven van de vissers op zee en in de thuishaven aan de Vlaamse kust, met uitbreiding naar Zeeuwse en Franse havens. Rituelen, bijgeloof, stormen, zeeduivels, dwaallichten, spookschepen, sirenen of ‘zeewijven’, tijdingen van de IJslandvaarders maar ook strandjutters en ‘framassons’: ze komen allemaal aan bod in behapbare hoofdstukken, smakelijk en eigentijds verteld met het kleurrijke behoud van oude volksnamen en uitdrukkingen.
Je hoort er over de kwelduivel ‘roeschaard’, die vooral de oostkust onveilig maakte, maar ook in Zeeuws-Vlaanderen opdook als de ‘ossaard’; over de zeemeermin als symbool voor de onbereikbare vrouw, de gevaarlijke minnares, en haar vloek waardoor ‘ Damme zal vergaan en Brugge zal bestaan; over de gelijknamige verhalen van de meerminnenput in het Frans-Vlaamse dorpje Mardijke en de vloek van de meerman op Westerschouwen; over de Blankenbergse vissers die naar Meetkerke op bedevaart trokken, en wat ezels van de legendarische pastoor Geldhof daar mee te maken hadden; over de verdwenen dorpen aan de Vlaamse en Zeeuwse kust, de duivelsputten en de eeuwige ‘kruwer’, eeuwig gedoemd om zijn garnaalnetten te blijven slepen net als de ‘strangedrifters’, gedoemd om eeuwig langs ’t strange’ te blijven ‘tjolen'; over kapersnesten en dwaallichtjes en hoe de white cliffs of Dover en de kliffen van Cap Blanc-Nez aan hun smetteloze kleur kwamen; over de oorsprong van het gezegde ‘ van de mare bereên’, of van de ’kokkemare’ die haar naam haalde bij het Franse ‘couchemare’ en ook terug te vinden is in het Engelse ‘nightmare’. En ook over de zeemansgraven bij Ijsland nog zoveel meer...
Katrien Vervaele documenteerde zich grondig, duikt in de geschiedenis en legt verbanden. Mijn notitieblad bleef geregeld leeg, zo geboeid las ik verder.
Je kan ieder hoofdstuk ook makkelijk afzonderlijk lezen, je zit zo weer midden in het verhaal.
Katrien Vervaele had al eerder begrepen wat Ilja Leonard Pfeijffer bedoelde. Samen met Stories uit de Stal (2018),waarin ze veeartsen en polderboeren voor een erfgoedproject interviewde, legt Vergeten verhalen van de zee een boeiend stuk verleden met verve vast in ons collectief geheugen.
In boekenvriendschap, Jet
'Cultuur is interactie met erfgoed. De manier waarop wij een plek voor onszelf bedenken in een appendix op de oude verhalen, bepaalt onze identiteit en ons zelfbeeld’, aldus Ilja Leonard Pfeijffer in de Standaard van 11 maart 2021.
Zijn schitterend pleidooi voor de waarde van ‘erfgoed’ deed me weer grijpen naar Vergeten verhalen van de zee van Katrien Vervaele, uitgegeven bij stichting kunstboek in 2020. Een verhalenboek vol volksvertelsels en sagen, geplukt uit oudere studies van diverse heemkundigen, en gelardeerd met leuke anekdotes en interviews waarvoor Katrien Vervaele zelf op pad ging.
De verhalen zijn geconcentreerd rond het leven van de vissers op zee en in de thuishaven aan de Vlaamse kust, met uitbreiding naar Zeeuwse en Franse havens. Rituelen, bijgeloof, stormen, zeeduivels, dwaallichten, spookschepen, sirenen of ‘zeewijven’, tijdingen van de IJslandvaarders maar ook strandjutters en ‘framassons’: ze komen allemaal aan bod in behapbare hoofdstukken, smakelijk en eigentijds verteld met het kleurrijke behoud van oude volksnamen en uitdrukkingen.
Je hoort er over de kwelduivel ‘roeschaard’, die vooral de oostkust onveilig maakte, maar ook in Zeeuws-Vlaanderen opdook als de ‘ossaard’; over de zeemeermin als symbool voor de onbereikbare vrouw, de gevaarlijke minnares, en haar vloek waardoor ‘ Damme zal vergaan en Brugge zal bestaan; over de gelijknamige verhalen van de meerminnenput in het Frans-Vlaamse dorpje Mardijke en de vloek van de meerman op Westerschouwen; over de Blankenbergse vissers die naar Meetkerke op bedevaart trokken, en wat ezels van de legendarische pastoor Geldhof daar mee te maken hadden; over de verdwenen dorpen aan de Vlaamse en Zeeuwse kust, de duivelsputten en de eeuwige ‘kruwer’, eeuwig gedoemd om zijn garnaalnetten te blijven slepen net als de ‘strangedrifters’, gedoemd om eeuwig langs ’t strange’ te blijven ‘tjolen'; over kapersnesten en dwaallichtjes en hoe de white cliffs of Dover en de kliffen van Cap Blanc-Nez aan hun smetteloze kleur kwamen; over de oorsprong van het gezegde ‘ van de mare bereên’, of van de ’kokkemare’ die haar naam haalde bij het Franse ‘couchemare’ en ook terug te vinden is in het Engelse ‘nightmare’. En ook over de zeemansgraven bij Ijsland nog zoveel meer...
Katrien Vervaele documenteerde zich grondig, duikt in de geschiedenis en legt verbanden. Mijn notitieblad bleef geregeld leeg, zo geboeid las ik verder.
Je kan ieder hoofdstuk ook makkelijk afzonderlijk lezen, je zit zo weer midden in het verhaal.
Katrien Vervaele had al eerder begrepen wat Ilja Leonard Pfeijffer bedoelde. Samen met Stories uit de Stal (2018),waarin ze veeartsen en polderboeren voor een erfgoedproject interviewde, legt Vergeten verhalen van de zee een boeiend stuk verleden met verve vast in ons collectief geheugen.
In boekenvriendschap, Jet
Gerelateerde leestips
Bievenue, Mon Ami. Monsieur Poirot verwacht U
