De bewustwording en strijd van sterke vrouwen.

Simone Van der Vlugt (° 1966) leerde ik kennen als de gedoodverfde opvolgster van Thea Beckmann. Na haar debuut in 1955 met 'De Amulet' volgden talrijk goed gesmaakte historische jeugd- en adolescentenboeken. Een duidelijk verhaal, historisch goed onderbouwd, bevattelijke, verhalende taal.

Die trend zette ze verder in haar historische romans en thrillers voor volwassenen die ze vanaf 2004 ('De Reünie') met een grote regelmaat- jaarlijks of tweejaarlijks presenteert. In 2020 verscheen De Kaasfabriek, een historisch verhaal dat speelt in Noord-Holland, Amsterdam en Vlaanderen in de beginjaren van de twintigste eeuw.

1892: Lydia heeft na de dood van haar ouders hun huis in Amsterdam en hun buitenhuis in Purmerend geërfd. In de achtergelaten notities van haar vader vindt ze plannen voor een moderne kaasfabriek in Purmerend, en ze besluit op onderzoek te gaan. Maar als vrouw kan ze eind negentiende eeuw nog zelf geen onderneming starten. Met de hulp van een modern denkende boer, Huib Minnes, overtuigt ze de zeer behoudsgezinde boerengemeenschap tot levering van de melk. Zo bouwen Lydia en Huib de grootste kaasfabriek van Noord-Holland uit.

De zakelijke relatie tussen Lydia en Huib verdiept zich in een liefdesrelatie, die leidt tot een zwangerschap. Lydia beseft dat een huwelijk met Huib en de erkenning van zijn vaderschap in een tijd waar de vrouw bij een huwelijk alle verdere rechten- ook financieel- verliest, geen optie is. Ze verzwijgt haar zwangerschap voor Huib, vertrekt naar Amsterdam en gaat daar in op het huwelijksaanzoek van de adellijke Eduard, die haar al jarenlang het hof maakt. Maar hij verongelukt op de avond van haar verloving. Lydia laat zijn familie in de waan dat ze Eduards kind draagt, om de toekomst van haar ongeboren kind veilig te stellen.

Wanneer dochter Nora de waarheid over haar echte afkomst hoort, verbreekt de relatie met haar moeder en gaat bij haar niets vermoedende, adellijke ‘oma’ in Amsterdam wonen. Ze ontmoet er de Antwerpenaar Ralph, trouwt met hem en verhuist naar Antwerpen, waar ze haar rijke leventje verder kan zetten. Maar ze voelt dat er iets mankeert in het huwelijk. Ze moet haar man delen, alleen weet ze niet met wie.

Net voor de eerste wereldoorlog uitbreekt, achterhaalt ze zijn geheim. Ze vlucht samen met hem en zijn vrienden uit Antwerpen naar de kust, maar laat hen alleen verder vluchten naar Engeland. Zij blijft bewust achter in Veurne, waar de confrontatie met de ellende van de vluchtelingen en de gruwel in de geïmproviseerde hospitalen, haar de ogen openen. In het kielzog van nieuwe vriendinnen gaat ze zich ten volle inzetten bij de verzorging van de gewonde soldaten, zowel in Veurne als later in de Panne. Als zelfstandig geworden vrouw krijgt meer en meer begrip voor haar moeder. Toch kan de heimwee haar niet doen besluiten om in 1915, wanneer ze de mogelijkheid krijgt, terug naar het veiliger Nederland te keren. Ze blijft haar verantwoordelijkheid in de fronthospitalen opnemen.

Verscheidene thema’s doorkruisen het verhaal over het ontstaan en de groei van de kaasfabriek, en dat maakt de roman interessant. Simone Van der Vlugt tekent een helder beeld van de normen en zeden begin twintigste eeuw en positie van de vrouw, de voorzichtig startende vrouwenemancipatie en de vlucht die de bewustwording neemt tijdens de eerste wereldoorlog. Daar tussendoor spelen de relatieproblemen tussen vrouw- man en moeder- dochter. Problemen die naar de eenentwintigste eeuw doorgetrokken kunnen worden.

De historische uitdieping is net voldoende voor een genuanceerd en interessant beeld van die periode net voor en in de eerste wereldoorlog. In een nawoord krijg je meer historische informatie en lees je kort over vernoemde historische figuren.

De Kaasfabriek van Simone Van der Vlugt is een interessante, onderbouwde roman die vlot wegleest. Een aanrader voor enkele rustige uren.

In boekenvriendschap, Jet