Jet Marchau
Leestip van Jet Marchau
Wie leest,leeft duizend levens tegelijk en blijft toch zichzelf ( C.S.Lewis)

'Een kosmos in een notendop'

8 november 2021


De traagheid en donkerte van de dagen vraagt om ‘traag, genietend ’ te lezen.

Genieten kwam bij ‘De Onzichtbaren’ van Roy Jacobsen niet vanzelf. Eerst was er onwennigheid, dan nieuwsgierigheid, daarna bewondering en uiteindelijk verslaving…Zo heb ik De Onzichtbaren van de Noorse Roy Jacobsen ervaren.

Onwennigheid: een zeezieke dominee vaart van het vasteland naar het verder onbereikbare (fictieve) eiland Barrøy. Hij wordt er opgewacht door Hans Barrøy, ‘de rechtmatige eigenaar van het eiland en hoofd van de enige familie daar’. Onzichtbaar voor het vasteland.

Waar en wanneer de roman zich precies afspeelt, vroeg aanvankelijk enig speurwerk. Roy Jacobsen geeft geen randinformatie, zijn focus ligt op het dagelijkse leven van de familie. Het gebruik van de tegenwoordige tijd versterkt die focus nog. Het was even wennen om op het onbekende eiland en in hun geïsoleerde leven te geraken. Een interview met Roy Jacobsen (online in TROUW, 25 augustus 2020) verwijst naar de eilandjes voor de westkust van Noorwegen, naar de band met de Lofoten, en naar het begin van de twintigste eeuw.

Nieuwsgieriheid: Langzaamaan geraak je betrokken bij de drie generaties Barrøy: grootvader Martin, Hans’ vrouw Maria, hun 3-jarig dochtertje Ingrid en Barbro, zijn jongere, ongetrouwde en wat simpele zus. Je volgt hen in hun dagelijkse, primitieve bestaan op het eiland, hoe ze overleven en hoe sterk hun band met de natuur en vooral met de zee is . Die familie breidt in de loop van de roman uit met Lars, Barbro’s onverwacht zoontje en met de jonge Felix en de kleine Suzanne, kinderen van een mysterieus verdwenen koppel bij wie Ingrid tijdelijk in dienst was.

Naarmate Ingrid en Lars opgroeien, verschuiven verantwoordelijkheden, sijpelt de ‘moderniteit’ binnen in hun bestaan. De belangstelling naar hun veranderende dromen en gedachten groeit. Maar ook hier blijft Jacobsen zeer karig met informatie. Zijn personages stellen vast, rebelleren eventjes, maar keren altijd terug naar het eiland en hun vertrouwde leven. Het filosoferen en interpreteren, indien nodig, laten ze over aan de lezer.

Bewondering: Als lezer groei je langzaam mee met deze familie en in hun strijd met de natuur. Welke oplossingen Hans, en later ook Ingrid en Lars vinden om te overleven en hun levensstijl aan te passen, daar kun je alleen maar ontzag voor hebben. Ze worden 'zichtbaarder', door een officieel geplaatste vuurtoren en uiteindelijk door hun eigenhandig geschilderd witte huis als een lichtbaken.

Ook al duizelde het me bij ongekende visserijtermen en -benodigdheden of hoe bijvoorbeeld een primitieve waterleiding aangelegd werd. Een verklarende woordenlijst achteraan zou geholpen hebben, maar dat zou de sereniteit en de sfeer van het verhaal dan weer gestoord hebben. Ik ging niet meer op zoek, Jacobsen wou de broze sfeer duidelijk niet verbreken. Ik ook niet.

Verslaving, tenslotte. ‘Vanzelfsprekendheid’, dat is het woord dat bij me opkwam. Iets als ‘het is wat het is’, of in deze verhaalcontext: ‘het was wat het was’. Zo was het leven, en dat heeft Jacobsen, die dit leven door en door kent zo blijkt ut het interview, in sobere taal en beelden vastgelegd, prachtig in eenvoud. Ze grijpen diep op je in en blijven bij. Het verhaal zuigt je onbewust binnen in een ongekende wereld, zonder veel uiterlijke dramatiek, een wereld waarin de natuur je genietend en traag laat lezen en waarin de strijd van de eilandbewoners, die het leven aanpakken en aanvaarden zoals het is, je rustig maakt.

De onzichtbaren’, verschenen in Noorwegen in 2013, in 2016 in het Engels vertaald en pas in 2020 in het Nederlands, is het eerste deel van een tetralogie. In deel twee, ‘Witte Zee’ is Ingrid nog de enige eilandbewoonster. Ik ben zeer benieuwd. In 2017 werd De onzichtbaren genomineerd voor de Man Booker International Prize. Roy Jacobsen heeft er een enthousiaste, nieuwsgierige lezer bij!

In boekenvriendschap, Jet

Synopsis

Begin 20ste eeuw groeit een meisje, letterlijk en figuurlijk, met tegenwind op op een eilandje voor de Noorse kust, dat niet te zien is vanaf de kust, maar vanwaar het vasteland wel te zien is.

Jet Marchau
Leestip van Jet Marchau
Wie leest,leeft duizend levens tegelijk en blijft toch zichzelf ( C.S.Lewis)

De onzichtbaren
Titel:
De onzichtbaren
Auteur:
Roy Jacobsen
# pagina's:
251 p.
Genre:
Romans
Uitgeverij:
De Bezige Bij
ISBN:
9789403196602
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Familie
Aanbevolen voor:
confronterend,
meeslepend,
aangrijpend

Gerelateerde leestips