Een zomer op de rand van de volwassenheid

Een zomer op de rand van de volwassenheid

Voor een nieuwe Jane Gardam, auteur van o.a. de favoriete en bekroonde 4 Old Filthromans, De dochter van Crusoe en Ver van Verona haast ik me naar de bibliotheek. Ook als het een sprinter van 365 bladzijden is.

Een lange zomer vrij (2000, vertaling 2024) speelt zich af in een kuststadje in Yorkshire, tijdens de zomer van 1946. Drie vriendinnen kunnen dank zij een studiebeurs in oktober naar de universiteit. Hun dagelijkse, na- oorlogse leven wordt getekend door armoede en mentale gevolgen van de oorlog..

Hetty’s vader kwam fysiek heelhuids uit de oorlog, maar is nog slechts een schim van de vroegere intellectueel. Haar moeder claimt haar dochter vanuit extreme bemoeizucht. Una bleef alleen achter met haar moeder, na het vreemde en plotse vertrek van haar vader, een geliefde huisarts. De joodse, teruggetrokken Lieselotte, in 1939 met de laatste trein met vluchtelingen vanuit Hamburg naar Engeland getransporteerd (het ‘kindertransport’), wordt in een zwijgzame Quakerfamilie opgevangen. Wat er met haar familie gebeurde, weet ze niet.

Vooral Hetty (die zich nu Hester noemt) en Una willen hun zielloze stadje ontvluchten.

Hester probeert zich niet alleen van haar moeder los te maken, maar ook van haar pedante vriend Eustace. Ze vertrekt naar het Lake District om in de voetsporen van Wordsworth een stapel lectuur te verwerken als voorbereiding op de universiteit. Daar krijgt ze onderdak bij een wat vreemd koppel dat een beperkte jeugdherberg uitbaat. Ze vindt er gaandeweg haar weg in het armoedig onderkomen. Una maakt kennis met de ondernemende dorpsjongen Ray, die haar meeneemt op fietstochten door de country. Samen ontdekken ze stap voor stap de liefde. Lieselotte komt op het spoor van een nog levend familielid en vertrekt hals over kop naar Californië.

Aanvankelijk is het eventjes doorlezen om je te verplaatsen in de naoorlogse sfeer en de achtergrond van de drie vriendinnen, maar rasverteller Gardam bereidt je goed voor. Ze introduceert niet alleen zorgvuldig Hester, Una en Lieselotte, ook andere personages worden kleurrijk neergezet:

Hetty’s over-attente moeder en haar dagelijks roddelclubje, haar vreemd geworden vader, de moeder van Una en haar experimenteel kapsalon, Lieselottes zwijgzame Quakersgezin. Ook de onderlinge relaties tussen de drie, de ouders en hun entourage krijgen genoeg aandacht om je achteraf volledig te kunnen inleven in hun zoektocht naar ‘loslaten’ en naar de volwassenheid. Ze beleven die zoektocht alle drie afzonderlijk, ver van elkaar, maar hun hechte vriendschap brengt hen op een cruciaal moment weer bij elkaar.

Een lange zomer vrij is niet zomaar een avontuurlijk, vrijblijvend coming- of-age verhaal. Terwijl Jane Gardam de drie vriendinnen, en in het bijzonder Hester, nauwlettend observeert, dompelt ze ons onder in de na- oorlogse sfeer, het dorpse geroddel, de vele aspecten van een moeder- dochterrelatie, de impulsiviteit van eerste liefdes, de complexe overstap van puber naar de volwassenheid…en dit alles vaak met humor en veelzeggende quotes die tot nadenken stemmen. En waar je met plezier een aantal uren in de leeszetel gaat zitten.

In boekenvriendschap, Jet