Jet Marchau
Leestip van Jet Marchau
Wie leest,leeft duizend levens tegelijk en blijft toch zichzelf ( C.S.Lewis)

Pakkend debuut op de shortlist van de BOON-jeugdliteratuurprijs. OEVER: een kwetsbare tiener op zoek naar identiteit

11 januari 2025

OEVER is het romandebuut van beeldend kunstenaar, striptekenaar, illustrator Ludwig Volbeda. Als illustrator van jeugdboeken sleepte hij tweemaal een Gouden Penseel in de wacht: voor Fabeldieren van Floortje Zwigtman (2018) en in 2021 voor het succesboek van Benny Lindelauf: Hele verhalen voor een halve soldaat.

Zijn romandebuut OEVER was voor mij meteen een voltreffer. Ik probeer hier een samenvatting te geven, zonder spoilers. Een bijna onmogelijke taak, maar misschien zijn spoilers hier ook niet zo erg. De opbouw en de stijl van deze bijzondere adolescentenroman steunen als sterkhouders van de vertwijfelde zoektocht van de dertienjarige Pip naar haar/zijn identiteit.

De klas van PIP (13) kreeg de opdracht om tijdens de meivakantie een zelfportret te tekenen. Tekenen kan Pip, haar schriftjes staan vol met minutieuze tekeningen van onder meer kevers en andere insecten, die ze bestudeert en volgt, zoals de meikever op de cover van het boek. Of met nauwkeurige tekeningen van een bewaarde steen, een schelp, een afgebroken koekoek uit de klok, ‘restjes’, zoals ze zichtzelf ook een ‘restje voelt.

Maar ook een sleutelhanger die dan weer subtiel verwijst naar een dementerende oma.

En daartussenin een door gekrast zelfportret.

Illustrator Volbeda houdt haar hand vast en Pip tekent en noteert:

Kijk/ Dit is een schelp/ Ooit was dit het huis van een weekdier/en daarna het huis van een heremietkreeft.

Alsof ze houvast in gelijkenissen zoekt.

Want Pip worstelt met het zelfportret. Haar gekwelde gedachten waaieren uit naar de nieuwe jongen in de klas op wie ze verliefd is. In de afzondering van haar kamer of van een put op een veldje schrijft ze hem brieven die ze nooit bezorgt. Ze fietst stiekem langs zijn huis, gaat voor hem naar een klasfeest in de hoop hem te zien, tekent ieder detail van zijn gezicht in haar hoofd na. Stapelverliefd dus. Maar dat roept bij haar vragen op.

Het wordt duidelijk dat Pip vooral worstelt met zichzelf, met haar identiteit. Ze doucht in het donker, wil zichzelf niet zien in de spiegel en ze knipt stiekem stukjes uit haar haar, ze draagt ook bij warm weer een pull.

Als meisje van 9 was ze onafscheidelijk van haar vriendje Oever, tot hij haar ontliep. Waarom? De jongens van de voetbalploeg noemden hem ‘homo’, omdat zijn vriendinnetje wel een vriendje leek…

Haar dementerende oma aanziet haar voor haar neef Aaron, papa zegt haar dat er niets mis mee is als ze op meisjes valt, een schoolmakker zegt dat de naam Pip zowel voor een jongen als een mesje staat, iemand op het feestje vraagt of zij de broer van Tobias is … het roept vragen bij haar op: welk zelfportret past bij haar?

De taal en vorm ondersteunen de twijfel, de groei, de bewustwording van Pip.

Volbeda laat Pip noteren in de ik-persoon, van binnenuit, met veel witruimte, korte hoofdstukken en vaak korte zinnen die de aarzeling van de zoekende tiener accentueren.

De verhaallijn speelt zich af tussen de eerste zaterdag en de laatste zondag van de meivakantie. Daarin leiden haar vragen naar korte flashbacks naar de tijd met haar kindervriendje Oever, naar de eerste kennismaking met de nieuwe jongen, naar balletles…ze leiden telkens tot meer inzicht en naar het laatste blad. De invulling daarvan leidt tot rust en erkenning.

Ik moest mij inhouden om niet telkens de mooie beeldtaal, de taalvondsten van Volbeda te noteren. Puntgaaf en raak, maar nooit boven petje van een 13-jarige.

Een authentieke, aangrijpende eyeopener, zeker, maar niet enkel voor adolescenten!

Op 10 januari werd bekend dat OEVER eén van de vijf genomineerden voor de Boon jeugdliteratuurprijs werd, naast klinkende namen als Gerda Dendooven (Waar is winter?), Evelien De Vlieger (Het grote kippenboek), Ted van Lieshout (Ommouw me) en Aline Sax (Alles wat ons nog rest). De winnaar kennen we op 25 maart.

Een pakkend debuut dus als eén van de toppers. Lezen!!!

In boekenvriendschap, Jet

Synopsis

Jip krijgt van school de opdracht om een zelfportret te tekenen. Dat zou simpel moeten zijn voor iemand die zo goed kan tekenen, maar Jips gedachten blijven afdwalen: naar de nieuwe jongen in de klas, insecten en de jongen die Jips leven veranderde. Vanaf ca. 13 jaar. Met zwart-witillustraties.

Jet Marchau
Leestip van Jet Marchau
Wie leest,leeft duizend levens tegelijk en blijft toch zichzelf ( C.S.Lewis)

Oever
Titel:
Oever
Auteur:
Ludwig Volbeda
# pagina's:
229 p. : ill.
Uitgeverij:
Em. Querido's Uitgeverij
ISBN:
9789045129990
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Homoseksualiteit, Identiteit, Queer
Aanbevolen voor:
confronterend,
intens,
aangrijpend

Gerelateerde leestips