Een tijdloos meesterwerk
Albert Camus is een naam waar elke literatuurliefhebber niet omheen kan. Titels als De vreemdeling en De mythe van Sisyphus, waarin hij zijn filosofische visie uit de doeken doet, hebben hem -naar mijn idee- terecht de Nobelprijs voor de Literatuur opgeleverd. Los van al zijn andere verdiensten, is ook De pest zonder twijfel een pareltje.
De covid pandemie heeft op elk van ons een diepe indruk nagelaten. Het hoeft dus niet te verwonderen dat ook dit boek, dat gaat over een verzonnen pestuitbraak in de jaren ’40, onze herinneringen aan de lockdown terug oprakelt. Het is zonder meer opvallend hoeveel paralellen we kunnen trekken tussen de Algerijnse stad en onze eigen leefwereld van een tijdje geleden.
Camus beschrijft het verloop van de epidemie op een prachtige wijze. De personages worden op zo’n manier beschreven dat het onmogelijk is om je niet in hun gedachtes en gevoelens te kunnen verplaatsen. Je wordt als het ware meegezogen in het verhaal, het lijkt alsof je er zelf bij bent. Door de beschrijving van de personages, bouw je onmiddellijk een band met hen op. Er ontstaat vanaf het begin een zeker sympathie voor Bernard Rieux, de protagonist, of Jean Tarrou, de sympathieke man die helpt waar hij kan. Maar ook andere figuren laten je niet onbewogen. Joseph Grand bijvoorbeeld, de ietwat zielige ambtenaar die nooit kreeg wat hij verdiende en al jaren bezig is met het schrijven van een boek. Al kwam hij nooit verder dan de eerste zin… Maar toch voel je je ook verbonden met iemand als ‘Cottard’, de louche figuur die ingaat tegen de stroom en juist geniet van het leven in de peststad.
De gedachtegangen, de ideeën, de frustraties en de hoop, elk van deze zaken voelen vertrouwd aan voor elk van ons. Het gemis van geliefden kunnen we ons zo voor de geest halen. De hoop, wanneer de curves daalden en de frustratie wanneer achteraf bleek dat na een dal weer een piek volgde. Het leed van Raymond Rambert, een Parijse journalist die hopeloos probeert weg te geraken uit de stad en verlangt naar zijn geliefde, komt ons allen bekend voor.
Dat is de grote sterkte van dit boek. Je leeft ongelofelijk mee met alles wat zich afspeelt in de door de pest geteisterde stad. Heeft onze ervaring met covid daar iets mee te maken? Zeker. Maar toch lijkt mij dat niet de voornaamste reden om dit boek te prijzen. Ook zonder zelf een pandemie te hebben meegemaakt, hadden we ons perfect kunnen verplaatsen in de personages. Daar ligt volgens mij de allergrootste sterkte: het is zo tijdloos geschreven, dat elke lezer zich, los van eigen ervaringen, verbonden voelt met Oran, de peststad.
Een tijdloos meesterwerk van een Nobelprijswinnaar, op die manier valt dit boek het best samen te vatten. Laat het thema geen afschrikking zijn, lezer of geen lezer, iedereen zal genieten van De pest.
Synopsis
Het uitbreken van een pestepidemie in een Noord-Afrikaanse stad met als gevolg het totale isolement stelt de bewoners voor fundamentele vragen over goed en kwaad.