Exotische geschiedenisles

Toen dit boek op de shortlist van de Man Booker Prize verscheen, was ik meteen geïntrigeerd. Niet alleen door de prachtige cover, maar ook door de setting: Ethiopië in de jaren '30. Ethiopië is een land waar ik nog nooit eerder iets over las en ik moest toegeven dat ik helemaal niets wist over de geschiedenis van het land.

Maaza Mengiste baseerde The Shadow King op haar eigen familiegeschiedenis. Haar grootvader vocht in de oorlog tegen de Italianen. Het hoofdpersonage Hirut baseerde ze dan weer op haar eigen overgrootmoeder. Mengiste moest in de jaren '70 uit Ethiopië vluchten vanwege de revolutie die toen uitbrak. Naar die revolutie verwijst ze op het einde van de Shadow King ook heel even.

Het verhaal start ongeveer in 1935 in een huishouden in het noorden van Ethiopië. De jonge Hirut werkt sinds het overlijden van haar ouders als huishoudster (of eerder nog als slavin) voor Aster en Kidane. Haar aanwezigheid zorgt voor spanningen. Aster rouwt immers nog volop om het verlies van haar zoontje en vermoedt dat haar man Hirut als minnares zal nemen.

Maar de explosieve situatie in het huishouden kantelt volledig wanneer zij het bericht krijgen dat de troepen van Benito Mussolini de grens tussen Eritrea en Ethiopië zijn overgestoken. Mussolini wil het land koloniseren en stelt zijn modern uitgeruste troepen tegenover een slecht uitgeruste verzameling aan Ethiopische verzetsgroepen. Kidane moet in allerijl met zijn krijgers in actie komen. Aster en Hirut weigeren op hun beurt om doelloos thuis achter te blijven en mobiliseren de vrouwen in de regio om zich bij het leger van Kidane aan te sluiten.

De Ethiopiërs zijn al snel aan de verliezende hand en de keizer, Haile Selassie, moet naar het buitenland vluchten. Om het moraal van de strijders hoog te houden, vermommen ze een eenvoudige boer als de keizer. Samen met zijn persoonlijke lijfwacht, Aster en Hirut, trekt hij door de bergen om 'zijn volk' moed in te spreken.

Er zitten veel sterktes in de manier waarop Maaza Mengiste het verhaal van The Shadow King brengt. Enerzijds schrijft ze vanuit verschillende invalshoeken: de rebellenleider Kidane, de jonge en koppige Hirut, de Italiaanse soldaat Ettore Navarra, de keizer Haile Selassie... En elk personage schetst ze zonder enig oordeel. Ze zet het personage eerst neer als de held(in) van het verhaal om vervolgens ook alle kleine kantjes van die persoon te tonen. Of ze maakt de gedoodverfde vijand plots menselijk door zijn band met zijn ouders uit te diepen. Ook de kleurrijke, levendige beschrijvingen maken The Shadow King een aanrader. Je waant je meteen zelf in Ethiopië. Je ziet hoe de verzetsstrijders zich verbergen in de heuvels, hoe ze sierlijk en geruisloos naar de vijand rennen, hoe ze rouwen om hun doden en hoe ze uitbundig hun overwinningen vieren. En tenslotte is het zo boeiend dat Maaza Mengiste hier een weinig genoemd deel van de geschiedenis beschrijft. Het waren niet enkel de mannen die vochten voor hun land. Ook de vrouwen gebruikten alle wapens die ze konden vinden en trokken mee ten strijde. Het is een detail dat in de geschiedenisboeken altijd onder de radar blijft.

Voorlopig is The Shadow King enkel te verkrijgen in het Engels. Maar de vertaalde versie - De Schaduwkoning - zou verschijnen in mei 2021. Hopelijk met dezelfde prachtige cover.